ដំណាំស្រូវនៅកម្ពុជា
ពិនិត្យដោយ បណ្ឌិត ម៉ែន សារុម
ជំពូក១២
អត្ថប្រយោជន៍នៃដំណាំស្រូវ
ទី ចាន់ណា, ចាន់ ផលលឿន និង ហាក់ សុជាតា
សេចក្តីផ្តើម
នៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ស្រូវត្រូវបានគេចាត់ទុកជាដំណាំសំខាន់ ជាអាហារចាំបាច់ និងជាប្រភពផ្តល់ថាមពលសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិត ។ ប្រជាពលរដ្ឋែខ្មែរតែងចាត់ទុកថា ស្រូវជាព្រះមេ ព្រោះស្រូវជាអាហារដែលមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់ៗរូប ដូច្នេះហើយបានជាបុព្វបុរសខ្មែរតែងតែទូន្មានប្រៀនប្រដៅ កុំឲ្យជាន់លើអង្ករ ឬខ្ជះខ្ជាយ ទោះបីមួយគ្រាប់ក្តី ។ ជាភស្តុតាងនៅក្នុងប្រាង្គប្រាសាទបន្ទាយស្រី យើងឃើញមានរូបព្រះឥសូរកាន់កួរស្រូវ ដែលជានិមិត្តរូបបញ្ជាក់ថា ស្រូវគឺជាប្រភពផ្តល់ជីវិត ។
តាមរយៈការផ្តល់ថាមពល ស្រូវមិនប្រើសម្រាប់តែការបរិភោគបាយមួយមុខប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែបានត្រូវប្រជាពលរដ្ឋយើងយកមកច្នៃប្រឌិត និងរៀបចំចម្អិនតាមវិធីសាស្ត្រផ្សេងៗ ជាអាហារប្រចាំថ្ងៃ និងជាបង្អែមជាដើម ៘ បាយ គឺជាប្រភពផ្ដល់ថាមពលប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាជនយើងគ្រប់រូបៗ ដែលពុំអាចខ្វះបានឡើយ ហេតុនេះហើយទើបមានសុភាសិតខ្មែរយើងមួយពោលថា «ធ្វើស្រែនឹងទឹក ធ្វើសឹកនឹងបាយ» ។ ប្រជាពលរដ្ឋយើងបរិភោគបាយ ចំនួនបីដងក្នុងមួយថ្ងៃគឺ អាហារពេលព្រឹក អាហារថ្ងៃត្រង់ និងអាហារពេលល្ងាច ។ ប៉ុន្តេ ជាការពិតក្រៅពីបាយជាអាហារប្រចាំថ្ងៃ ប្រជាពលរដ្ឋបានយកអង្ករមកច្នៃធ្វើជាអាហារប្រចាំផ្សេងទៀតដូចជា គុយទាវ នំបញ្ចុក បាញ់ឆេវ បាញ់ហយ បបរស បបរគ្រឿងជាដើម ។
ជាធម្មតា ការបរិភោគបាយតែមួយមុខប្រចាំថ្ងៃ មិនអាចបំពេញនូវសេចក្ដីត្រូវការរបស់មនុស្សម្នាក់ៗបានឡើយ ។ ជាក់ស្តែងនៅក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ក្រៅពីបរិភោគបាយ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងបានយកអង្ករ (ខ្សាយ ឬ ដំណើប) មកច្នៃប្រឌិតជាបង្អែមតាមប្រភេទ និងរបៀបខុសៗគ្នាជាច្រើនដូចជា នំអន្សម នំគម នំបត់ នំជាល នំបំពង (ក្រពង) នំចាំង នំក្រូច នំអ៊ី នំអន្សង នំទ្រាប (ទ្រាបបាយ) នំផ្លែអាយ ក្រឡាន អំបុក បាយដំណើប តាប៉ែ កន្តំ (ម៉ែន សារុម ២០០១) ។ តាមទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីខ្មែរ ដោយឡែកនំអន្សម នំបត់ និងនំគម មិនត្រឹមជាបង្អែមធម្មតាប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែ នំទាំងបីប្រភេទនេះ ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋយើងចាត់ទុកជានំសំខាន់ៗសម្រាប់រៀបចំឧទ្ទិសថ្វាយក្នុងពិធីផ្សេងៗ ដូចជាពិធីរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍កូនប្រុសស្រី បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ បុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ និងសម្រាប់ពិធីបុណ្យជាច្រើនទៀត ។ ក្រៅពីបង្អែមផ្សេងៗខាងលើ ប្រជាជនយើងយកអង្ករដំណើប ឬខ្សាយ មកច្នៃប្រឌិតផលិតជាស្រាផងដែរ (តារាងទី ១២.១ និងរូបភាព ១២.១ ) ។
តារាងទី ១២.១: ឈ្មោះនំដែលធ្វើពីអង្ករ និងការពិពណ៌នាសង្ខេបអំពីប្រភេទនំទាំងនោះ ក្នុងការប្រើប្រាស់ ក្នុងពិធីផ្សេងៗដែលគេតែងប្រទះឃើញ (Men Sarom, 2001)
ក្រៅពីការផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ខាងលើ ដំណាំស្រូវបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍ជាច្រើនទៀត ដូចជា កន្ទក់មានអត្ថប្រយោជន៍សំខាន់ណាស់ ប្រជាជនយើងអាចយកមកច្នៃប្រឌិត ដោយផលិតជាឱសថបុរាណសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺហើមដៃជើង (ខ្វះវីតាមីនផ្សេងៗ) និងធ្វើជាចំណីអាហារសម្រាប់ សត្វជ្រូក មាន់ ទា គោ និងសេះជាដើម ៘
ចំណែកឯ អង្កាម ត្រូវបានប្រជាជនយើងយកមកច្នៃប្រឌិតបានជាច្រើនយ៉ាងដូចជា ធ្វើជាជីកំប៉ុស្តិ៍ ជញ្ជាំងផ្ទះ ឥដ្ឋ និងសម្រាប់ដុតចម្អិនចំណីអាហារថែមទៀតផង ។
ចំពោះចំបើងវិញ ក៏ត្រូវបានប្រជាជនយើងច្នៃប្រឌិតធ្វើជា ចំណីសត្វពាហនៈ ជញ្ជាំងផ្ទះ និងជាវត្ថុធាតុដើមយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការផលិតជីកំប៉ុស្តិ៍ និងការបណ្តុះផ្សិត ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ចំបើងបានបំពេញតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ជាគម្របសម្រាប់រក្សាសំណើមដី នៅពេលដាំដុះ ។
យ៉ាងណាមិញ យើងសង្កេតឃើញថា ស្រូវមានសារសំខាន់ណាស់ ដោយបានផ្សាភ្ជាប់យ៉ាងជិតស្និតទៅនឹងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ប្រជាពលរដ្ឋយើង រហូតដល់មានការតាក់តែង ជាកំណាព្យរបស់កវីខ្មែរយើង ដែលមានអត្ថន័យ និងខ្លឹមសារដូចខាងក្រោម ៖
បើនាងបុកស្រូវ ហាអឺអឹងអើយ កុំចោលអង្កាមអើយ (ពីរដង)
ចាស់ទុំលោកហាម ហាអឺអឹងអើយ (ពីរដង) អង្កាមជាន់ឥដ្ឋ ។
អង្ករសម្រូប ហាអឺអឹងអើយ ទៅជាសម្រិត អើយ (ពីរដង)
សម្រាំងពីចិត្ត ហាអឺអឹងអើយ ដោយសារដៃនាង ។
១២.១. ដំណាំស្រូវ និងវប្បធម៌
យោងតាមឯកសារ K. Helmers ឆ្នាំ ១៩៩៧ បានបញ្ជាក់ថាប្រជាកសិករខ្មែរបានធ្វើការដាំដុះស្រូវនៅក្នុងតំបន់ទំនាបអាស្រ័យរបបទឹកភ្លៀង អស់រយៈកាលជាងពីរពាន់ឆ្នាំកន្លងមកហើយ ហើយប្រហែលជាមានរយៈពេលយូរជាងនេះទៅទៀតចំពោះស្រូវចម្ការ ឬស្រូវភ្នំ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រទេសកម្ពុជាសម្បូណ៌ទៅដោយធនធានពន្ធុ (ធនធានសេណេទិក) នៃដំណាំស្រូវច្រើនហូរហៀរ ព្រោះជាប្រភពដើមកំណើត និងតំបន់រីកសាយភាយ ។ តាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រដំណាំស្រូវត្រូវបានគេពិពណ៌នានៅក្នុងគម្ពីសាសនានៃអារិយ្យធម៌ខ្មែរតាំងពីសម័យបុរាណកាលមក ។ អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្របានរកឃើញថា ប្រជាជននៅក្នុងឧបទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ ពិសេសបុព្វបុរសខ្មែរយើងបានចារឹកទុកនៅក្នុងសិលាចារឹក នៃប្រាង្គប្រាសាទទូទាំងប្រទេសពាក់ព័ន្ធនឹងដំណាំស្រូវ ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បុព្វបុរសយើងបានបន្សល់ទុកនូវប្រពៃណីវប្បធម៌ជាច្រើនសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយអនុវត្តដើម្បីបួងសួង ក៏ដូចជារំលឹកគុណដល់ព្រះអាទិទេព ដើម្បីសុំឲ្យបានទទួលភោគផលល្អក្នុងការប្រកបមុខរបរកសិកម្ម ជាពិសេសលើការផលិតដំណាំស្រូវតែម្តង ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងប្រពៃណីវប្បធម៌ទាំងនេះ ត្រូវបានប្រជាកសិករខ្មែរមានជំនឿជឿជាក់ និងប្រារព្ធធ្វើរហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ទៅតាមពិធី និងពេលវេលាផ្សេងៗគ្នា ។ ពិធីទាំងនោះមានដូចជា ៖
ក. ព្រះរាជពិធីបុណ្យច្រត់ព្រះនង្គ័ល
ទំនៀមទម្លាប់ច្រត់ព្រះនង្គ័លនេះ ជារាជព្រះវេណីរបស់ព្រះមហាក្សត្រតាំងពីបុរាណកាលមក ។ ពិធីនេះប្រារឰធ្វើនៅដើមរដូវវស្សាក្នុងខែពិសាខ ឬ ខែឧសភា ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយមានព្រះវត្តមានព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា យាងជាព្រះរាជអធិបតី ព្រមទាំងមន្ត្រីអ្នកមុខអ្នកការធំតូច និងប្រជាជនចូលរួមយ៉ាងច្រើនកុះករ ។ គោលបំណងនៃការប្រារឰពិធីនេះ គឺដើម្បីរំលឹកដល់ប្រជាកសិករយើងឲ្យបានដឹងថា រដូវវស្សាមកដល់ហើយដើម្បីត្រៀមជាលក្ខណៈសម្បត្តិក្នុងការធ្វើស្រែចម្ការ ។ ជាពិសេសពិធីនេះ ធ្វើប្រារឰឡើងដើម្បីទស្សន៍ទាយនូវភោគផលកសិកម្មក្នុងឆ្នាំនីមួយៗ តាមរយៈគោស៊ីស្រូវ និងដំណាំធញ្ញជាតិដទៃទៀត ព្រមទាំងទឹកភ្លៀងប្រចាំឆ្នាំផងដែរ ។ ប្រសិនបើគោស៊ីស្រូវ និងផឹកទឹកច្រើនទំនាយទាយថាឆ្នាំនេះភោគផលស្រូវ និងទឹកភ្លៀង នឹងសម្បូណ៌ហូរហៀរពុំខានឡើយ ។
ខ. បុណ្យសុំទឹកភ្លៀង ឬបុណ្យឡើងអ្នកតា
តាមទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណីខ្មែរយើង ពិធីបុណ្យនេះត្រូវបានគេប្រារព្ធឡើងក្នុងថ្ងៃ ១ កើត ខែពិសាខជារៀងរាល់ឆ្នាំ ។ ពិធីបុណ្យនេះ ប្រារឰឡើងក្នុងគោលបំណងដើម្បីបួងសួងដល់ព្រះអាទិទេព សូមឲ្យបណ្តាព្រះរាជវង្សានុវង្ស មន្ត្រីតូចធំ និងប្រជានុរាស្ត្រទាំងឡាយឲ្យបានសេចក្តីសុខសប្បាយ និងសេចក្តីចម្រើនគ្រប់ៗគ្នា និងសូមឲ្យអំណាចទេវានុភាពចូរបណ្តាលឲ្យភ្លៀងធ្លាក់ ត្រូវតាមរដូវកាលតាំងពីដើមឆ្នាំ រហូតដល់ចុងឆ្នាំ ដើម្បីឲ្យប្រជាកសិករធ្វើស្រែចម្ការច្បារដំណាំឲ្យបានភោគផលសម្បូណ៌ហូរហៀរ ទូទាំងព្រះនគរ ។
គ. បុណ្យអុំទូក អកអំបុក និងសំពះព្រះខែ
ពិធីបុណ្យនេះត្រូវបានប្រារឰឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដែលមានរយៈពេល៣ ថ្ងៃ ចាប់ពីថ្ងៃ១៤ កើត រហូតដល់ថ្ងៃ ១ រោច ខែកក្ដិក នៅមុខព្រះបរមរាជវាំង ដែលជាកន្លែងចំណុចប្រសព្វនៃទន្លេទាំងបួន គឺទន្លេមេគង្គលើ ទន្លេមេគង្គក្រោម ទន្លេបាសាក់ និងទន្លេសាប ។ ពិធីនេះគឺជាពិធីបុណ្យធំមួយក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យធំៗទាំង៥ ប្រចាំឆ្នាំសម្រាប់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ។ ពិធីបុណ្យដ៏អធិកអធមនេះ ប្រារឰឡើងក្នុងគោលបំណងដើម្បីរំលឹកគុណដល់វីរកងទ័ពជើងទឹកដ៏ក្លាហាន ដែលបានប្រយុទ្ធតស៊ូជាមួយសត្រូវ ក្នុងការការពារបូរណភាពទឹកដីសុវណ្ណភូមិ របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឲ្យបានគង់វង្ស ។ ក្នុងពិធីនេះដែរ នាយប់ថ្ងៃទី ១៥ កើត ខែ កក្ដិក ជាថ្ងៃព្រះចន្ទពេញបូរមី ប្រជារាស្ត្រគ្រប់ស្រទាប់វណ្ណៈទូទាំងប្រទេស បានរៀបចំគ្រឿងសក្ការៈបូជាព្រមទាំងមានអំបុក ចេកទុំ ដូងខ្ចី ថ្វាយដល់ព្រះចន្ទ ដែលគេហៅថាពិធីអកអំបុក សំពះព្រះខែ ដើម្បីរំលឹកគុណដល់ព្រះអាទិទេព (ទេវតា) ដែលបានប្រទាននូវទឹកភ្លៀងយ៉ាងច្រើនបរិបូរដល់ប្រជាកសិករក្នុងការធ្វើស្រែចម្ការ រហូតបានទទួលនូវភោគផលសម្បូណ៌ហូរហៀរ ។ ម្យ៉ាងវិញទៀតពិធីបុណ្យនេះប្រារឰឡើង ដើម្បីកើនរំលឹកដល់ប្រជាកសិករខ្មែរទាំងឡាយ ឲ្យរៀបចំត្រៀមលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់យ៉ាង ព្រោះថារដូវច្រូតកាត់ប្រមូលផលបានមកដល់ហើយ ពិសេសការច្រូតកាត់ប្រមូលផលដំណាំស្រូវ ។
ឃ. បុណ្យដារលាន
ពិធីបុណ្យនេះត្រូវបានប្រជាកសិករខ្មែរយើងប្រារព្ធឡើង បន្ទាប់ពីបានប្រមូលផលច្រូតកាត់ បោកបែនស្រូវរួចរាល់ជាស្ថាពរក្នុងអំឡុងខែមករា ដល់ខែកុម្ភៈ ។ គោលបំណងសំខាន់នៃពិធីបុណ្យនេះ គឺធ្វើឡើងដើម្បីបួងសួង និងរំលឹកគុណដល់ព្រះអាទិទេព ដែលបានផ្តល់នូវភោគផលស្រូវយ៉ាងគាប់ប្រសើរដល់ប្រជាកសិករក្នុងការចិញ្ចឹមជីវិត និងអបអរសាទរ បន្ទាប់ពីបានបំពេញការងារធ្វើស្រែចម្ការពេញមួយរដូវ ប្រកបដោយជោគជ័យ ព្រមទាំងបួងសួងសុំសេចក្តីសុខចម្រើនដល់ពួកគេទាំងឡាយផង ។
១២.២. ដំណាំស្រូវ និងនយោបាយ និងសង្គម
ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា គឺជាប្រទេសដែលយកវិស័យកសិកម្មជាវិស័យចំបងក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសជាតិ ។ ប្រជាជនប្រមាណជាង ៨០% ជាកសិករ ហើយពឹងផ្អែកលើមុខរបរកសិកម្ម ជាមូលដ្ឋានក្នុងការរកចំណូលបង្កើនសេដ្ឋកិច្ចគ្រួសារ ក៏ដូចជាសម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិតរបស់ពួកគេ ។
ដោយឡែកដំណាំស្រូវ ត្រូវបានចាត់ទុកជាដំណាំសំខាន់ជាងគេ នៃដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចជាតិនៃប្រទេសកម្ពុជាតាំងពីអតីតកាល ក៏ដូចជាបច្ចុប្បន្ន និងទៅថ្ងៃអនាគត ។ តាមឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្របានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់តាមរយៈកំណត់ហេតុរបស់លោក ជីវ តាក្វាន់ ដែលបានមកដល់ទីក្រុងអង្គរនៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១២៩៥ ដល់ឆ្នាំ ១២៩៦ នៃគ្រឹះសករាជ ដែលសេដ្ឋកិច្ចនៃប្រទេសកម្ពុជាយើងបានកសាងខ្លួនទៅជាមហានគរ និងជាដែនដីសុវណ្ណភូមិនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ទាំងមូលរហូតដល់ ៥០០ឆ្នាំ ក៏ដោយសារកសិកម្មដ៏រុងរឿងនាសម័យនោះ ពោលគឺដំណាំស្រូវនេះឯងហើយដែលយើងមានសំណង់ធារាសាស្ត្របារាយណ៍ទឹកថ្លា ដ៏មហាអស្ចារ្យសម្រាប់ស្រោចស្រពលើផ្ទៃដីរាប់ម៉ឺនហិកតា ជាសក្ខីភាពបញ្ជាក់ និងភស្តុតាងស្រាប់រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ។
ភាគបន្ត
Like this:
Like Loading...
