ការសំពះរបៀបខ្មែរ
ឧបករណ៍ភ្លេងប្រពៃណីខ្មែរ
វេយ្យាករណ៍ខ្មែរ
បរិវារស័ព្ទក្នុងភាសាខ្មែរ
សុភាសិតខ្មែរអធិប្បាយ
ព្យញ្ជនៈឡាតាំងត្រូវនឹងខ្មែរ
ប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា
ប្រាសាទបុរាណខ្មែរ
មាគ៌ាជីវិតនៃព្រះពោធិសត្វ
ព្រះរាជត្រកូលព្រះពុទ្ធគោតម
រឿងរាមកេរ្តិ៍ខ្មែរ
បណ្ដាញព័ត៌មានវប្បធម៌ខ្មែរ
ឈ្មោះប្រទេសនិងធានី
ភូមិវិទ្យាប្រទេសកម្ពុជា
ភូគព្ភសាស្រ្តនៃប្រទេសកម្ពុជា
ប្រវត្តិជនសំខាន់
ការគ្រប់គ្រងគម្រោង
អភិវឌ្ឍន៍ភាពជាអ្នកដឹកនាំ
វគ្គីករណ៍វិទ្យា Taxonomy
លក្ខណៈរូបសាស្ដ្រនៃដំណាំស្រូវ
ដំណាំស្រូវនៅកម្ពុជា
បញ្ហានានាអំពីដំណាំស្រូវ
ត្រាក់ទ័រ MTZ 50/80
ការកៀរពង្រាបដីស្រែ
វិធីធ្វើប្រហុក ត្រីងៀត ប្រហិតត្រី
ផលិតជីវឧស្ម័នដោយខ្លួនឯង
Category Archives: បូជនីយដ្ឋាន
ប្រាសាទអកយំ
ប្រាសាទអកយំ មានទីតាំងនៅខាងចុងបំផុតខាងត្បូងនៃបារាយណ៍ខាងលិច ឬបារាយណ៍ទឹកថ្លា ។ ប្រាសាទអកយំកសាងឡើងក្នុងសតវត្សរ៍ទី៧ និង៩ ក្នុងរាជព្រះបាទភវវរ្ម័នទី១ ។ នេះបើតាមការផ្សព្វផ្សាយដោយអាជ្ញាធរជាតិអប្សរានៅព្រឹកថ្ងៃទី២០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ ។ ប្រាសាទនេះ មានបីជាន់ មានប្រាង្គចំនួន១២ និងព័ទ្ធដោយកំពែងជញ្ជាំងធ្វើអំពីឥដ្ឋ ទំហំ១០០ម៉ែត្រ ៤ជ្រុង ស្ថិតនៅក្នុងរចនាបថព្រៃក្មេង ។ ប្រាសាទអកយំ ជាប្រាសាទភ្នំធ្វើពីឥដ្ឋ រាងពីរ៉ាមីតដ៏ធំមុនសម័យអង្គរ ជាសំណង់ឧទ្ទិសចំពោះព្រះគម្ពីររេស្វរៈ ដែលមានន័យថា ព្រះអាទិទេព ដែលមានសូរសៀងដ៏ជ្រាលជ្រៅមិនអាចវាស់វែងបាន ជាកម្លាំង និងយានមិនអាចថ្លឹងថ្លែងបាន គឺសំដៅព្រះសិវ ដែលគេបូជានៅទីនេះ ក៏ដូចនៅទីក្រុងឦសានបុរៈ ឬសម្បូណ៌ព្រៃគុកដែរ ៕ ប្រភពៈ កាសែតរស្មីកម្ពុជា (២០/០៥/២០២៣)
Posted in បូជនីយដ្ឋាន
Leave a comment
ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២
វប្បធម៌ ចេនឡា បណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ ជំពូកទី១ ៨. ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ (តាមសិលាចារឹកប្រាសាទព្រះធាតុខ្វាន់ពីរ) ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ (៨០២-៨៥០) ឬ «ធូលីព្រះបាទ ធូលីជើងព្រះកម្រតេងអញ ស្រីជ័យវរ្ម័នទេវៈ» ជាស្ដេចខ្មែរនាដើមសម័យអង្គរ ដែលមានឫទ្ធានុភាពយ៉ាងខ្លាំងក្លាអស្ចារ្យ ពីព្រោះព្រះអង្គជាអ្នកបើកសករាជថ្មីមួយដ៏មហារុងរឿងថ្កុំថ្កើង គឺសករាជអង្គរ ដោយបានយកលទ្ធិសាសនាមួយថ្មី គឺការប្រដូចព្រះរាជាទៅនឹងព្រះអាទិទេព ដូចជាព្រះនាមព្រះអង្គខាងលើ ដែលបញ្ចប់ដោយពាក្យទេវៈ បន្ទាប់ពីពាក្យវរ្ម័ន ជាសក្ខីភាពស្រាប់ ។ ប្រវត្តិសាស្ត្របានឲ្យដឹងថា ដើមឡើយ ព្រះអង្គគ្រងរាជ្យនៅឥន្ទ្របុរៈ ក្រោយពីព្រះអង្គទ្រង់យាងពីភូមិភាគនៅម្ដុំជ្រោយជ្វាម៉ាឡេ ដែលស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលនៃស្រុកជ្វា ។ បន្ទាប់មក គឺនៅហរិហរាល័យ និងអមរេន្ទ្របុរៈ ហើយចុងក្រោយបំផុត នៅមហេន្ទ្របុរៈ ដែលស្ថិតនៅលើភ្នំគូលែន ជាទីសក្ការៈ ឬមហេន្ទ្របព៌ត ឬភ្នំមហាឥន្ទ្រ ដែលមានកម្ពស់ប្រមាណជា … Continue reading
Posted in ចំណេះធ្វើ, បូជនីយដ្ឋាន, ប្រវត្តិសាស្ត្រ, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
កិច្ចពិធីឆ្លងឆ្នាំតាមទំនៀមទម្លាប់អ្នកស្រុកកំពង់ក្តី
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ក្រោយពីពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីជាផ្លូវការបញ្ចប់ អ្នកស្រុករស់នៅជុំវិញស្ពានបុរាណនៅកំពង់ក្តី មានភូមិត្រាច ភូមិប្រាសាទ ភូមិរំលងជាដើម (ចំណុះជើងវត្តកំពង់ក្តី) តែងមូលមាត់គ្នារៀបចំកិច្ចពិធីឆ្លងឆ្នាំ ដែលជាទំនៀមបុរាណ បានបន្តរៀងមកជាយូរយារណាស់មកហើយ ។ ប្រភពអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានឲ្យដឹងថា ពិធីនេះ ក៏មានអ្នកភូមិផ្សេងទៀតនៅក្បែរៗ បានសហការចូលរួមដែរ ដែលជាបរិបទវប្បធម៌តែមួយមិនគិតពីព្រំដែនរដ្ឋបាលបច្ចុប្បន្ន ។ ពេលព្រឹក អ្នកស្រុករៀបចំកិច្ចពិធីនៅក្នុងបរិវេណវត្តកំពង់ក្តីតាមទំនៀមព្រះពុទ្ធសាសនា ។ ពេលរសៀល គឺមានសារសំខាន់ទាក់ទងនឹងទំនៀមអ្នកស្រុកផ្ទាល់ ដោយពុំមានវត្តមានព្រះសង្ឃទេ គឺចាស់ទុំព្រឹទ្ធាចារ្យក្នុងសហគមន៍ដឹកនាំកិច្ចពិធី ។ ប្រភពអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានបន្តថា កម្មវិធីដំបូង អ្នកស្រុកបានរៀបចំពិធីបន់ស្រន់សុំម្ចាស់ទឹកដី ដែលជាអ្នកតាប្រចាំសហគមន៍នៅទិសឦសាននៃស្ពានកំពង់ក្តី ដែលមានឈ្មោះបីផ្សេងគ្នា គឺអ្នកតាគង់ អ្នកតាសំរោង ឬដំបងដែក និងអ្នកតាមុខរាហ៍ ។ គ្រឿងរណ្តាប់នៅចំពោះអ្នកតាទាំងបីនេះ មានភ្ញីផ្កា បាយសី គ្រឿងក្រអូប ទៀនធូប ផ្លែឈើ បង្អែម ភេសជ្ជៈ ចម្អាបមាន់ស្ងោរ ក្បាលជ្រូក … Continue reading
Posted in កំសាន្ត, ចំណេះធ្វើ, បូជនីយដ្ឋាន, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
វត្តពោធិញ្ញាណ ហៅ វត្តព្រះអង្គធំ
អារាមមានអាយុកាលដ៏ចំណាស់មួយ មានព្រះមួយអង្គធំ ដាក់តម្កល់សម្រាប់ជាទីសក្ការៈបូជា និងមានព្រះសង្ឃគង់នៅគោរពប្រតិបត្តិតាមផ្លូវព្រះពុទ្ធសាសនា មកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ប្រជាពលរដ្ឋមានជំនឿខ្លាំងណាស់ ពិសេសអ្នកខេត្តស្ទឹងត្រែង ។ ជាមួយនោះ មន្ត្រីរាជការគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ពុទ្ធបរិស័ទជិតឆ្ងាយ តែងតែទៅធ្វើបុណ្យ ដាក់ទាន គោរពបូជា នៅមុខព្រះ ព្រោះតែមានជំនឿតៗគ្នាថា មានបារមីដ៏ខ្លាំងពូកែស័ក្ដិសិទ្ធិ បែរបន់បានសម្រេចដូចបំណង ។ ពេលទៅដល់វត្តនោះ គេនឹងឃើញរូបសំណាកព្រះមួយអង្គដ៏ធំ បែរព្រះភ័ក្រ្តទៅមាត់ទន្លេ ទិសខាងជើង និងមានកំណត់ត្រាក្នុងឯកសារខ្លះបញ្ជាក់ថា ព្រះអង្គធំ មានកម្ពស់ ៦ម៉ែត្រ ទទឹង ៤ម៉ែត្រ សង់អំពីឥដ្ឋបុរាណ មានពណ៌មាស ស្រស់ឆើតឆាយ ចាត់ទុកថា គឺជាព្រះធំជាងគេលើទឹកដីខេត្តស្ទឹងត្រែង ។ មនុស្សជាច្រើនតែងទៅគោរពបូជានៅមុខរូបសំណាកព្រះអង្គធំនេះ ដែលបានបន្សល់ទុកឆ្លងកាត់សម័យសង្គ្រាមជាច្រើនទសវត្សរ៍ រហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ ។ អារាមខាងលើនេះ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ឬថ្ងៃឧបោសថសីល ថ្ងៃបុណ្យទានធំៗ មន្ត្រីអ្នកមុខអ្នកការតូចធំ … Continue reading
Posted in កំសាន្ត, ចំណេះធ្វើ, បូជនីយដ្ឋាន, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
របាំគងស្គររបស់អ្នកភូមិឯលិច
របាំគងស្គរ គឺបានកើតមានឡើងតាំងពីបុរាណកាលមក មានដើមកំណើតក្នុងភូមិឯលិច ឃុំច្រណូក ស្រុកកំពង់លែង ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ហើយត្រូវបានអ្នកស្រុកតំបន់នោះ បន្តដល់សព្វថ្ងៃ គឺដើម្បីថែរក្សាមរតកមនុស្សរស់ ដែលមានតាំងពីបុរាណ ឲ្យបានគង់វង្សសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ ។ បើយោងតាមការបញ្ជាក់ពីលោក សុខ ធួក ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានឲ្យដឹងថា របាំគងស្គរត្រូវបានក្រសួងយកចិត្តទុកដាក់បញ្ចូលជាសម្បត្តិវប្បធម៌មរតកមនុស្សរស់ ។ របាំនេះ ត្រូវបានអ្នកភូមិឯលិច យកទៅសម្ដែងជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅក្នុងថ្ងៃ១៤ និង១៥ កើត ខែផល្គុន ក្នុងពិធីបុណ្យឡើងភ្នំពណ្ណរាយ សម្រាប់ឧទ្ទិសថ្វាយដល់ទសបារមី បុព្វបុរស ដែលបានកសាងប្រាសាទពណ្ណរាយ ។ ចំពោះការសម្តែងរបស់ក្រុមរបាំអ្នកភូមិឯលិច ក្នុងពិធីបុណ្យរដូវរំហើយ នៅឃុំពោធិ៍ ស្រុកកំពង់លែង កាលពីពេលកន្លងទៅ ថ្វីបើមិនត្រឹមត្រូវល្អឥតខ្ចោះក្តី ក៏លោកសូមកោតសរសើរដល់បងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋ ដែលបានខិតខំថែរក្សាប្រពៃណីវប្បធម៌ដ៏ផូរផង់របស់បុព្វបុរសខ្មែរយើង ។ ចំណែកខាងមន្ទីរវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បានខិតខំកែទម្រង់របាំក្នុងការសម្តែងខ្លះ … Continue reading
Posted in ចំណេះធ្វើ, បូជនីយដ្ឋាន, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
សេចក្តីស្លាប់ខាងផ្លូវចិត្ត
ខ. បុព្វហេតុនៃការធ្លាក់ចុះដុនដាបនៃអរិយធម៌អង្គរLE CREPUSCULE DES DIEUX ៤. សេចក្តីស្លាប់ខាងផ្លូវចិត្ត: ការដួលរលំនៃគ្រឹះវប្បធម៌ ១. ការផ្លាស់ប្តូរផ្នែកជំនឿសាសនា: អវសាននៃលទ្ធិទេវរាជ និងបុគ្គលនិយម លោក B. P. Groslier បានសង្កេតឃើញថា បន្ទាប់ពីព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ និងប្រាសាទបាយ័នមក គ្មានក្សត្រឬប្រាសាទណាមួយស័ក្តិសមនឹងចុះថាជាប្រាសាទ ឬក្សត្រសម័យអង្គរទេ ប៉ុន្តែអ្នកដំណើរចិន ជីវ តាក្វាន់ ដែលបានមកដល់ប្រទេសយើងនៅឆ្នាំ១២៩៦ បានរៀបរាប់ពីជីវភាពរាជធានីអង្គរ ហាក់ដូចជាពុំមានផ្លាស់ប្តូរអ្វីឡើយ ។ ទោះជាយ៉ាងដូច្នេះក៏ដោយ ក្រោយរាជ្យព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៧ ព្រលឹងអង្គរស្លាប់បាត់ទៅហើយ នេះបើតាមការសង្កេតរបស់ប្រវត្តិវិទូខ្លះ ។ នៅរាជ្យព្រះរាជាដ៏ល្បីល្បាញនេះ ទោះព្រះអង្គខំប្រឹងស្រែកយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ទេវរាជនៃពួកព្រាហ្មណ៍ស្លាប់បាត់រូបរាងទៅហើយ ហើយពុំអាចធ្វើឲ្យរស់ឡើងវិញជាទេវរាជបែបពុទ្ធសាសនាផង ។ គេពុំឃើញមាន «ប្រាសាទភ្នំ» ណាមួយសាងឡើងក្រោយ គ.ស ១.២០០ … Continue reading
ទួលយាយដូននៅក្រុងបាវិត
ទីទួលបុរាណមួយដែលមានបារមីពូកែស័ក្តិសិទ្ធិតែងតែមានអ្នកស្រុកមកអុជធូបទៀន និងដាក់តង្វាយបន់ស្រន់សុំសេចក្តីសុខស្ទើរតែមិនដាច់ ក្នុងនោះមានទាំងជនជាតិខ្មែរផង និងជនបរទេសផងនោះ គឺទួលយាយដូន ។ ទួលលោកយាយដូនមានចម្ងាយជិត ២គីឡូម៉ែត្រ នៅភាគខាងត្បូងពីច្រកទ្វារព្រំដែនអន្តរជាតិបាវិត ស្ថិតក្នុងភូមិបាវិតកណ្ដាល សង្កាត់បាវិត ក្រុងបាវិត ខេត្តស្វាយរៀង ដោយមានអ្នកស្រុកមានជំនឿថា បើមកបួងសួងនៅទួលយាយដូនហើយ ប្រាថ្នាអ្វីគឺបានសម្រេចដូចក្តីបំណង ។ ការគោរពបូជា និងបួងសួងសុំឲ្យបារមីលោកយាយដូន គឺចាប់តាំងពីសម័យដើមដ៏យូរលង់មកហើយរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ។ បើតាមចាស់ទុំព្រឹទ្ធាចារ្យបាននិយាយតគ្នាថា ទួលបុរាណមួយនេះមានប្រវត្តិទាក់ទងទៅនឹងមេទ័ពល្បីតាំងពីសម័យដើមមក ។ បើតាមព្រឹទ្ធាចារ្យមួយរូបដែលជាអ្នកមើលថែ និងរៀបចំទួលយាយដូនបានប្រាប់ឲ្យដឹងថា ទួលយាយដូនកើតឡើងតាំងពីមុនសម័យអង្គរវត្តទៅទៀត ប៉ុន្តែមិនដឹងថា ក្នុងសតវត្សណានោះទេ ។ លោកតាបានបរិយាយទាក់ទងនឹងប្រវត្តិទួលលោកយាយដូនថា មានចាស់ទុំតែងតែនិយាយរឿងតៗគ្នាយ៉ាងនេះថា កាលពីដើមឡើយមានមេទ័ពទិសទាំងប្រាំមួយបានមកច្បាំងនៅទិសឦសានឈ្នះអស់សត្រូវ ។ ក្រោយពីបានជ័យជម្នះ មេទ័ពម្នាក់បានមកបោះជំរំនៅជិតទួលលោកយាយដូននេះ មានថ្ងៃមួយនោះ ពេលយប់មេទ័ពបានសុបិននិមិត្តឃើញទេពអប្សរមួយអង្គ នាងមានរូបឆោមស្រស់ស្អាតណាស់ធ្វើឲ្យលោកមេទ័ពមានចិត្តស្រឡាញ់ពេញបេះដូង ។ តាមពិតនាងអប្សរនោះ គឺជាត្រីផ្សោត ធ្វើសមាធិនៅភ្នំសំបុកក្នុងស្រុកសំបូរ ខេត្តក្រចេះ នាងមានបារមីអាចប្រែកាឡាជាមនុស្សបាន ហើយមាននិស្ស័យនឹងលោកមេទ័ពក៏បានប្រាកដខ្លួនឲ្យលោកមេទ័ពបានឃើញជាក់នឹងនេត្រា លោកមេទ័ពក៏មានចិត្តប្រតិព័ទ្ធកាន់តែខ្លាំង … Continue reading
Posted in បូជនីយដ្ឋាន, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
«តាព្រហ្ម» នៅវត្តនគរបានជ័យ
បច្ចុប្បន្ន ប្រជាពលរដ្ឋខេត្តកំពង់ចាមភាគច្រើន ជាពិសេស អ្នកជាប់សែស្រឡាយកាត់ចិន គឺនៅតែមានជំនឿលើបារមី មហិទ្ធឫទ្ធិដ៏ពូកែស័ក្តិសិទ្ធិរបស់ លោកតាព្រហ្ម ដែលមានអាស្រមនៅវត្តនគរបានជ័យ ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ មនុស្សម្នាក្មេងចាស់ ប្រុសស្រី ដែលភាគច្រើនជាអ្នករកស៊ី ប្រកបរបរលក់ដូរ បានធ្វើដំណើរពីទីជិតឆ្ងាយ តាមមធ្យោបាយផ្សេងៗ មកឈប់ចតនៅខាងមុខបរិវេណអាស្រមសិរីសុគន្ធបទ ហៅលោកតាព្រហ្ម ដែលស្ថិតនៅក្នុងបរិវេណប្រាសាទនគរបានជ័យ ឬវត្តនគរបាជ័យ ចម្ងាយពីរង្វង់មូលនាគព័ន្ធ ផ្លូវជាតិលេខ៧ ប្រមាណ ៣០០ម៉ែត្រ ក្នុងភូមិសណ្តាន់ ឃុំអម្ពិល ស្រុកកំពង់សៀម ។ ក្នុងនោះ អ្នកទៅកាន់អាស្រមមួយនេះ បន់ជាមួយរូបសំណាកលោកតាព្រហ្មទាំងបី កំពុងអង្គុយកាន់ដំបង ពីរអង្គអមសងខាងមួយអង្គ ដែលអង្គុយសំពះ សុំសេចក្តីសុខ ឲ្យរកស៊ីមានការចម្រុងចម្រើន ។ ក្នុងការបន់នោះដែរ ក៏មានសិស្ស និសិ្សត ដែលនឹងត្រូវត្រៀមប្រឡងយកសញ្ញាប័ត្រនៅពេលឆាប់ៗខាងមុខ មួយចំនួនបានទៅអុជធូបសំពះ សុំឲ្យរូបសំណាកគាត់ជួយឲ្យពួកគេប្រឡងជាប់ដែរ ។ … Continue reading
Posted in កំសាន្ត, បូជនីយដ្ឋាន, ប្រវត្តិសាស្ត្រ, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
ប្រាសាទភ្នំធាតុ
ប្រាសាទភ្នំធាតុ គឺជាប្រាសាទមួយមានវ័យចំណាស់រាប់រយឆ្នាំ ដែលអ្នកខេត្តស្ទឹងត្រែងតែងមានជំនឿថា ពូកែស័ក្ដិសិទ្ធិ មានបារមីថែរក្សា ចាំការពារ សង់ឡើងដើម្បីដាក់ធាតុសពរបស់ស្ដេច នាម៉ឺនសព្វមុខមន្រ្តី ឬមេទ័ព បានពលិកម្មដើម្បីជាតិមាតុភូមិ ក្នុងសម័យកាលដ៏យូរលង់មកហើយ ។ មកដល់បច្ចុប្បន្ន ប្រាសាទភ្នំធាតុនេះ នៅតែមានសភាពស្ងាត់ជ្រងំដដែល ពុំទាន់ឃើញមានការអភិវឌ្ឍឲ្យទៅជារមណីយដ្ឋានទេសចរណ៍វប្បធម៌ ទាក់ទាញភ្ញៀវចាប់អារម្មណ៍នៅឡើយទេ ។ សព្វថ្ងៃ តួប្រាសាទបាក់បែកដែលមានដុំឥដ្ឋនៅរាយប៉ាយ កប់ក្នុងដី សង់នៅលើកំពូលភ្នំមួយ ជុំវិញមានផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ និងមានផ្លូវព័ទ្ធតាមជើងភ្នំ គេអាចធ្វើដំណើរបានដោយងាយស្រួល មិនថាថ្មើរជើង ម៉ូតូ ឬរថយន្តនោះទេ ។ មុននឹងទៅដល់ប្រាសាទភ្នំធាតុ ស្ថិតនៅភូមិព្រែក សង្កាត់ស្ទឹងត្រែង ក្រុងស្ទឹងត្រែង យើងត្រូវធ្វើដំណើរចេញពីរង្វង់មូលថ្មី ឆ្ពោះទៅទិសខាងលិចត្រង់ មិនពិបាករកទេ ដែលមានចម្ងាយប្រហែលពីរគីឡូម៉ែត្រ តាមផ្លូវចាក់បេតុង និងផ្លូវកៅស៊ូ អមដោយផ្ទះតូចធំខ្ពស់ទាប ។ បន្ទាប់មក យើងគ្រាន់តែធ្វើដំណើរឡើងទៅលើទួល នឹងដល់ប្រាសាទតូចមួយ … Continue reading
Posted in កំសាន្ត, បូជនីយដ្ឋាន, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
គ្រឿងបញ្ចុះក្នុងប្រាសាទ
ប្រាសាទបុរាណខ្មែរទាំងអស់រមែងមានដាំថ្មបញ្ចុះនៅគ្រឹះធ្វើជាសីមា នៅក្រោមបាតបល្ល័ង្កព្រះ និងកំពូលប្រាសាទ ក្នុងបំណងសុំយាងទេពនិករមកគង់នៅជានិរន្តន៍ និងធ្វើឲ្យបូជនីយដ្ឋាននោះកាន់តែជាទីពិសិដ្ឋ ។ ចាស់បុរាណខ្មែរបានរៀបចំកិច្ចពិធីបញ្ចុះត្បូង សន្លឹកមាស ឬសន្លឹកប្រាក់ និងវត្ថុមានតម្លៃផ្សេងៗទៀត ។ ថ្មបញ្ចុះមួយនេះ មានឡតដែលមានទ្រង់ទ្រាយខុសៗគ្នាចំនួន៩ ។ នៅបាតឡតនីមួយៗមានចារឹកព្យាង្គអក្សរ៖ ជិំ ហ្រិំ ឳំ ហោំ ត្រាំ ទិំ អាំ សិំ និង ហុំ រំលឹកដល់ទេព ៩អង្គ ដែលទំនងជាទេពនព្វគ្រោះ ឬ «ភពទាំងប្រាំបួន» ។ រន្ធតូចៗនៅនឹងបាតឡតមានបញ្ចុះត្បូងថ្មមានតម្លៃដែលទាក់ទងទៅនឹងទេពទាំង ៩អង្គនោះ ។ ហ្វេសបុកសារមន្ទីរជាតិកម្ពុជា (២០/១២/២០២២)
Posted in ចំណេះធ្វើ, បូជនីយដ្ឋាន, អរិយធម៌ខ្មែរ
Leave a comment
រឿងភ្នំបាយ៉ង់កោរ
រូបថតប្រាសាទភ្នំបាយ៉ង់ ដោយលោក Mauger និងរូបថតនៃប្រាសាទនេះ ថតនៅឆ្នាំ១៩៩៩ ក្នុងសម័យព្រេងនាយ នៅប្រទេសខ្មែរមានស្ដេចមួយព្រះអង្គទ្រង់ព្រះនាមព្រះបាទ បាយ៉ង់ មានព្រះដំណាក់នៅឯភ្នំដងរែក មានព្រះអគ្គមហេសីល្អណាស់ ទ្រង់ព្រះនាមព្រះនាងសក់ក្រអូប ប្រកបដោយព្រះរូបព្រះឆោម ព្រះភក្ត្រល្អប្រិមប្រិយ សម្បុរភ្លឺថ្លាដូចនាងទេពធីតា ក្លិនក្រអូបសាយចេញជុំវិញព្រះកាយមួយយោជន៍ ល្បីកិត្តិយសសុសសាយទៅដល់ព្រះចៅសៀមៗចាត់មនុស្សមកស៊ើបអង្កេតពិនិត្យបានដឹងពិតថា ល្អឆើតមែន ដាច់ស្រីទាំងឡាយ ជាស្រីបរិបូណ៌ដោយលក្ខណៈគ្រប់យ៉ាង ។ ស្ដេចសៀមរកឧបាយកលចូលមកចាប់ព្រះនាងយកទៅ ដើម្បីជាកិត្តិយសប្រទេសខ្លួន ។ ស្តេចបាយ៉ង់ទ្រង់ជ្រាបការណ៍ដូច្នោះ ក៏នាំព្រះនាងអគ្គមហេសី ពួកស្រីស្នំក្រមការ និងពលសេនាទាំងឡាយ ចុះសំពៅភៀសព្រះអង្គរត់ចេញ ចោលព្រះដំណាក់ទាំងវេលាយប់ បើកសំពៅសំដៅទៅទិសអាគ្នេយ៍ ។ មុននឹងយាងចេញ ទ្រង់លើកព្រះហស្ថប្រណម្យដាក់លើព្រះសិរសា សច្ចាបន់ទេវតារក្សាទឹកថា សូមឲ្យបានសម្រេចសេចក្តីប្រាថ្នា ៣ប្រការគឺ ៖ បើបានសម្រេចដូចបំណងនឹងកោរព្រះកេសថ្វាយ ។ ស្ដេចទ្រង់ព្រួយព្រះទ័យជាខ្លាំង ទ្រង់បើកសំពៅទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ គ្មានឈប់ឈរ ។ លុះទ្រង់ប្រមើលមើលឃើញថាចេញមកបានឆ្ងាយណាស់ហើយ ទើបទ្រង់ងាករេទៅរកតំបន់មួយដើម្បីចតសំពៅ ។ ជួនជាខណៈនោះ … Continue reading
Posted in កំសាន្ត, បូជនីយដ្ឋាន
Leave a comment
ស្ថានីយផូស៊ីលភ្នំពីរ
ស្ថានីយផូស៊ីលភ្នំពីរ (Phnom Pir Fossil Site) ជាកូនភ្នំដែលស្ថិតនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក ក្នុងស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរី (រូបទី៦២)។ តំបន់កូនភ្នំនេះស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ ៥គីឡូម៉ែត្រ ពីទន្លេស្រែពក មានចំណុចនិយាមកា WGS1984 (765847-1437406) ។ យោងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ក្រសួងបរិស្ថាន បានឲ្យដឹងថា ក្រុមការងារជំនាញក្រសួងបរិស្ថាន បានទៅដល់ទីតាំងនេះនៅឆ្នាំ២០១៩ ជាទីតាំងផូស៊ីលសត្វសមុទ្រ ។ តំបន់ភ្នំពីរនេះជាកូនភ្នំដែលស្ថិតនៅជាប់នឹងភ្នំធំមួយ តំបន់នេះមានរយៈកម្ពស់ប្រមាណ ៣០០ម៉ែត្រ ធៀបនឹងនីវ៉ូទឹកសមុទ្រក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន ។ តាមរយៈការពិនិត្យ តំបន់នេះមានការដោលឡើងនៃសម្បកផែនដី កើតចេញជាកូនភ្នំ ដែលធ្វើឲ្យផូស៊ីលសត្វទាំងឡាយនេះ បានផុសចេញមកលើ ។ ក្នុងការសិក្សានេះក្រុមអ្នកជំនាញបានរកឃើញប្រភេទផូស៊ីលពពួក Ammonite (អាម៉ូណាយ) មានរូបរាងស្រដៀងខ្យង មានជើងដូចមឹក និងពពួកខ្យង លៀស គ្រំ ។ ពពួកនេះកើតឡើងនៅស័ក Mesozoic (មេសូហ្សូអ៊ីក) … Continue reading
Posted in ចំណេះធ្វើ, បូជនីយដ្ឋាន
Leave a comment
Chouk Khmer 